***ABDEST*** Abdest, belli organları usûlüne göre yıkamaktan ve meshetmekten ibaret dinî bir temizliktir. Pek çok ibâdet abdestsiz yapılamaz. Meselâ: Abdestsiz bir kimse namaz kılamaz, Kabe'yi tavaf edemez, Kur'ân-ı Kerîme el süremez. Abdestsiz olduğunu bildiği halde namaz kılan dinden çıkar. ***ABDESTİN FARZLARI Abdestin farzları dörttür: 1- Yüzünü yıkamak, 2- Kollarını (dirsekleriyle beraber) yıkamak, 3- Başının dörtte birini meshetmek, yâni elini su ile ıslatarak başına sürmek, 4- Ayaklarını (topuklarıyla beraber) yıkamak. ***ABDESTİN SÜNNETLERİ 1- Niyet etmek, 2- Eûzü ve Besmele ile başlamak, 3- Evvela ellerini bileklerine kadar yıkamak, 4- Misvak kullanmak, 5- Bir âzâ kurumadan diğerini yıkamak, 6- Ağzına ve burnuna üç kere su vermek, 7- Kulağım meshetmek, 8- Parmaklarını hilâllemek; yâni bir elin parmaklarını diğer elin parmakları arasına geçirip çekmek, 9- Azaları üçer kere yıkamak, 10- Başını kaplama meshetmek, 11- Abdesti tertip üzere almak; yâni abdest azalarını sırasıyla yıkamak, 12- El ve ayaklarını yıkamakta parmak uçlarından başlamak. Abdest alırken okunacak birçok duâ olmakla beraber evlâ olan bütün azalarını yıkarken besmele çekip şehâdet getirmektir. ***ABDESTİN MEKRUHLARI 1- Sağ el ile sümkürmek, 2- Abdest azalarından birini üç defadan fazla veya eksik yıkamak, 3- Suyu yüzüne çarpmak, 4- Güneşte ısınmış su ile abdest almak. 5- Suyu çok az kullanmak veya israf etmek, 6- Abdest alırken konuşmak, 7- Sünnetlerini terk etmek, ***ABDESTİ BOZAN ŞEYLER 1- Önden ve arkadan çıkan idrar, kan, meni, gaita gibi necasetler 2- Vücuttan kan, irin ve sarı su akmak, 3- Ağız dolusu kusmak, 4- Delirmek, 5- Sarhoş olmak, 6- Bayılmak, 7- Arkadan yel çıkmak, 8- Yan yatarak veya iki ayağını yana çıkarıp oturağı boşta kalacak şekilde veya bağdaş kurarak oturup uyumak. (Oturağı yere tamamen yerleştirmek suretiyle uyumak abdesti bozmaz) 9- Namaz içinde başkası işitecek derecede gülmek, 10- Dişlerin arasından çıkan kan, tükürükle müsavi veya tükürükten fazla olmak. Kan tükürükten az olduğu zaman, abdesti bozmadığı gibi, traş olmak, tırnak kesmek de abdesti bozmaz. ***ABDEST NASIL ALINIR 1- Mümkünse kıbleye dönülür, yüksek bir yere oturulur, Eûzü ve Besmele çekilir. 2- Eller bileklere kadar üç kere yıkanır. Parmaklar birbiri arasına geçirilerek hilâllenir. Parmaktaki yüzük oynatılarak altına su ulaştırılır. 3- Besmele çekilerek ağza su alınır. Varsa misvak kullanıp, yoksa baş ve şahâdet parmağıyla dişler temizlenir. Ağız iki defa daha çalkalanır. 4- Besmele çekilir, burna su verilir. Oruçlu değilse su burnun yumuşağına kadar çekilip, sol elle burun temizlenir. Bu iş iki kere daha yapılır. 5- Abdeste kalb ile niyet edilip, Besmele çekerek avuca su alınıp yüz saç bitiminden çene altına, yan taraflardan da kulak yumuşaklarına kadar yıkanır. Kaşların altı ıslatılır. Bu iş iki kere daha yapılır. Her yıkamada yüz ovalanır. 6- Besmele çekerek sağ kol dirsekle beraber ovalanarak yıkanır. Bu iş iki kere daha yapılır. Sağ kolda olduğu gibi, sol kol da üç kere yıkanır. 7- Besmele çekerek sağ elle başın dörtte biri mesh edilir. Sonra şehâdet parmaklarıyla sağ ve sol kulaklar, başparmakla da kulağın arkası meshedilir Elin baş ve işaret parmakları hariç, diğer üç parmaklar ile de boyun meshedilir. Başın tamamını mesh sünnettir. Buna kaplama mesh denir. Kaplama mesh şöyle yapılır: Evvelâ, iki el ıslatılır, baş ve işaret parmakları ayrı tutulup üç bitişik ince parmaklar birbirine yapıştırılır. İç tarafları başın önünde saçların başlangıcına konulur. Baş ve şehâdet parmakları ve avuç içi havada olup, başa dokundurulmaz. İki el geriye doğru çekilerek meshedilir. Avuçların içi ile başın yan tarafı, arkadan öne doğru çekerek meshedilir. Sonra işaret parmakları ile kulakların içi meshedilir. Başparmaklar da kulak arkasına konulup, kulak arkaları yukarıdan aşağıya meshedilir. Diğer üç parmakların dış yüzleri ile de ense meshedilir. Boğaz meshedilmez. 8 Besmele ile sağ ayağın ucundan yıkamaya başlanır. Ve ayak parmakları sol elin küçük parmağı.ile hilâllenir. Hilâllemeye sağ ayakta küçük parmaktan, sol ayakta ise baş parmaktan başlanır ve alttan üste doğru çekilerek yapılır. Sağ ayak gibi sol ayak da, besmele ile yıkanır.. Abdestten sonra artan sudan ayakta ve kıbleye karşı birkaç yudum su içilir. 1, 2 veya 3 defa "Kadr sûresi" okumak menduptur. ***Gusül Abdesti*** Boy abdestidir. Cünüplük hâlinde iken alınması zorunlu olan abdesttir. Cünüp olan kimse, yemek yemesi mekruh (veya haramdır), ibadet edemez ve her attığı adım için günah yüklenir. Bu durumda iken vefat eden kimse Allah korusun cennet'ten uzak kalabilir. Fazla zaman kaybetmeden Gusül alınması gerekir. Öncelikle niyet etmek şarttır. Niyet; Niyet ettim Allah rızâsı için Gusül abdesti almaya! ***Gusül'ün Farzları 1. Ağıza bol su vererek temizlemek. 2. Buruna bol su vererek iyice temizlemek. 3. Bütün bedeni iyice temizlemek. ***Gusül'ün Sünnetleri 1. Eûzu Besmele okuyarak Niyet etmek. 2. Önce avret mahallini yıkamak. 3. Normal namaz abdesti almak. 4. Avret mahallini örtülü tutmak. (eğer avret mahalli örtülü değilse kıbleye dönmemek gerekir.) ***Gusül'ün Yapılışı Bu tarif Sünnet'e göredir. 1. Eûzu Besmele okuyarak Niyet edilir. 2. Eller yıkanır. 3. Avret yerleri (temiz olsa bile) yıkanır. 4. Besmele okuyarak normal bir namaz abdesti alınır. (Eğer ayakların altında su birikiyorsa, ayaklar en son yıkanır.) 5. Ağız ve buruna bolca su verilir ve iyice temizlenir. 6. Başa 3 defa su dökülerek her defasında vücut ovuşturulur. 7. Sağ omuza 3 defa su dökülerek her defasında vücut ovuşturulur. 8. Sol omuza 3 defa su dökülerek her defasında vücut ovuşturulur. 9. Vücutta hiçbir yer kuru kalmayacak şekilde ovularak yıkanır. Beden temizlenirken saç,kıl,tüy diplerine, göbek deliğine, kulak kıvrımlarına dikkat edilmeli ve üzeri açık bir şekilde (ön ve arka) kıbleye kesinlikle çevirilmemeli. Bir kimse niyetini eder, ağzına ve burnuna iyice su verip temizledikten sonra akan bir suyun altına veya temiz bir suyun içerisine (havuz,deniz gibi..) girerse ve temizlenirse Gusül almış olur. Gusül sadece cünüplük hallerinde yapılması şart değil. Her yıkanışta niyet ederek yukarıdaki hususa göre yıkanırsa Gusül yapmış olur. (Her yıkanışta Gusül yapılması da tavsiye edilir. Çünkü, farkında olmadan da Gusül ihtiyacınız olmuş olabilir. Zîrâ, Gusül'ün zorluğu da yoktur..) Dipnot: Gusül sırasında konuşmamak ve üstü açık bir şekilde kıbleye doğru dönmemek gerekir. ***Gusül Abdestini Bozan Şeyler * Şiddetle yerinden kopan ve şehvetle dışarı boşalan meniden dolayı, gusül lâzım gelir. Şehvetle yerinden ayrılıp, şehvet dindikten sonra dışarı akan meniden dolayı ise, İmam-ı A`zam ve İmam-ı Muhammed`e göre yine gusül lâzım gelirse de, Ebû Yûsuf`a göre, gusül gerekmez. Bu kavle göre, şehvetle yerinden ayrılan meninin, o anda dışarı boşalması önlenir ve şehvet dindikten sonra dışarı akmasına yol verilirse; bu durum guslü gerektirmez. Ebû Yûsuf`un bu görüşünde, misafirlikte veya kış mevsiminde böyle bir durumla karşılaşanlar için, büyük kolaylık vardır. * Gusül için, cinsî birleşme sırasında, erkeğin tenasül uzvu (penis) ile kadının tenasül uzvunun (vagina) tam birleşmesi gerekmez. Penisin sadece uç kısmının vaginaya girmesi ile, meni aksın akmasın gusül lâzım gelir. Yalnız kadın ile erkeğin bülûğa ermiş olmaları da şarttır. Sadece biri bülûğ çağında ise; gusül, bülûğ çağında olana gerekir, diğerine gerekmez. * Erkeğin tenasül uzvunu bez gibi bir şeye sararak cinsî birleşmede bulunması hâlinde, ancak bu birleşmeden tarafların lezzet almaları durumunda gusül gerekir. Lezzet alınmazsa, gusül gerekmez. Fakat lezzet alınmasa da, ihtiyaten yıkanılması takvâya uygun görülmüştür. * Ön ve arka yoldan birine parmağını sokmak, guslü gerektirmez. * Birini el ile tutmak, okşamak veya bakmak neticesinde meni gelirse, gusül gerekir. Bu durum, erkek için de kadın için de böyledir. * Uykudan kalkan kimse, yatak çarşafında veya iç çamaşırında veya butlarında bir yaşlık görse, duruma bakılır: Eğer rü`yada ihtilâm olduğunu hatırlıyorsa, gusletmesi gerekir. Fakat ihtilâm olduğunu hatırlamıyorsa, Ebû Yûsuf`a göre gusletmesi gerekmez. Çünkü, o yaşlık mezi de olabilir. Kaldı ki, meni bile olsa, şehvetle geldiği bilinmemektedir. İmam-ı A`zam ve İmam-ı Muhammed ise, o yaşlığın meni olmayıp, mezi olduğu kesin bilinmesi halinde guslü gerekli görmezler. Fakat meni veya mezi olduğunda tereddüt edilse veya meni olduğu zannı hâsıl olsa, ihtiyaten gusül gerekir, derler. * Rü`yada ihtilâm olduğu halde, dışarı meni akmamışsa gusül gerekmez. * Bir kadından, yıkandıktan sonra, kocasının menisi akacak olsa, tekrar yıkanması gerekmez. * Dövülme, ağır bir şey kaldırma gibi sebeblerden dolayı şehvetsiz olarak gelen meni guslü icab ettirmez. İmam-ı Şâfiî ise, bu halde de guslü gerekli görür. • Gayr-i müslimin biri, cünüp veya hayız veya nifaslı halde iken İslâm`a gelse, kendisine gusül etmek farz olur. Fakat bu haller kendisinde yokken İslâm`a girmesi durumunda, yıkanması ona farz değil, mendubdur. ***Teyemmüm Abdesti Su bulunmayan durumlarda, abdest almak için "Teyemmüm" yapılır. Temiz toprak ile yapılan "Teyemmüm" abdesti, su görüldüğü zaman bozulur. Niyet; Niyet ettim Allah rızâsı için teyemmüm abdesti almaya! ***Teyemmüm'ün Farzları 1. Niyet etmek. 2. İki darp (vurmak) ve meshetmek. ***Teyemmüm'üm yapılışı 1. Eûzü Besmele okuyarak niyet etmek. 2. Bir defa elleri toprak veya toprak cinsinden bir şeye vurup ileri-geri sürtmek. 3. Sonra yüzünü meshetmek. 4. İkinci defa elleri aynı şekilde (2.maddedeki gibi) vurup, ileri-geri sürtmek. 5. Önce sağ, sonra sol kolunu meshetmek. Teyemmüm yaparken, 1. Parmaktaki yüzüğün çıkartılması ve yerinin de meshedilmesi. 2. Parmak aralarının ovalanması 'da gereklidir. Teyemmümü Bozan Şeyler ***Teyemmümü bozan şeyler üçtür. 1- Abdesti bozan her şey teyemümü de bozar. 2- Namaza girmeden su görmek. 3- İrtidat etmek (dinden çıkmak). Yolculukla su bulunmadığı zaman veya su bulunup ta kullanılması için bir sakınca var ise teyemmüm yapılır. İmran bin Huseyn şöyle rivayet eder. Bir seferde biz Allah Resulü ile beraberdik. İnsanlara namaz kıldırdı. O esnada gördük ki, bir adam kendi halinde durmuş namaz kılmıyordu. Rasulullah ona: "Namazı kılmaktan seni meneden nedir?" diye sorunca, adam da. Cünüplük bana isabet etmiştir ve su da yoktur, dedi. Bunun üzerine Rasulullah (s.a.v.) ona: "Teyemmüm yap, temiz toprakla yüzünü ve kollarını meshet, çünkü o sana yeterlidir." [2] buyurdular. ***Teyemmüm için gerekli şartlar şunlardır: -Namaz vaktinin girmiş olması. Peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: "Bize yeryüzü, mescit kılındı ve temizdir. Ümmetimden her şahıs namaz vakti girdiğinde hemen namazı kılsın." [3] Bir başka hadis-i şeriflerinde, ´´Namaz vakti geldiğinde, mesheder ve namazımı kılarım" [4] buyurmuştur. Burdaki hadislerde teyemmüm edebilmek için namaz vaktinin girmiş olmasının gerekliliği belirtiliyor. -Yolcu olan kişinin kendi imkanı dahilinde suyu araması gerekir. Uzak yerlerde suyun bulunma ihtimali varsa tehlike ve riske girme zorunluluğu yoktur. Çünkü dördüncü maddede suyun mahzurlu olmasından kasd edilmek istenen tehlikedir. -Toz çıkaran temiz toprağın olması. Toz çıkaran temiz topraktan kasıt ellerini vurduğu zaman yapışması gerekir ki kum ve kireç türünden olmadığı belli olsun. Toz çıkarması ayrıca kuru olması gerektiğinin alametidir. Çünkü ıslak veya rutubetli olmasıyla kum bile insanların eline yapışır. Toprağın kendisi olmasa da duvar veya herhangi bir yere dokunmakla toz çıkarsa yine de orası ile teyemmüm yapılabilir. Teyemmüm şu şekilde yapılır: İki avuç parmaklan, birbirinden açık olarak temiz bir toprağa veya toz çıkaran toprak cinsinden temiz bir şeye vurulur ve o anda şöyle niyet eder: "Namaz farzını, mubah kılamaya niyet ettim." Sonra yüzün üst kısmından başlayarak ve her tarafını kaplayarak mesheder. Sonra ikinci defa avuçlarını toprağa vurur, baş parmak hariç, sol elinin parmaklarının içi ile sağ elinin (yine baş parmak hariç) dört parmağının altından başlayarak sol elini, sağ elinin ortadan geçirip, daha sonra sol elinin içini kolunun içine doğru çevirerek baş parmak kalkık olduğu vaziyette mesheder. Avuçlarının içerisinden bir şey silmeden aynı işlem ile sağ avucu ile sol elini mesheder.